Kunayman ayllunakan khunsusinx uywanakaruw aynacht’awayi

Aka qhipha urunakanx khunuw wali khununtawayi. Ukasti aka markasanx khunsuwayiw suni uraqinakana. Jilpachax Departamento de Oruro ukhamaraki La Paz suyunakan khununtata uñjat utjawayi. Ukatsti uka ayllunakanx uywachawinakaru wali aynacht’ayatapa yatiyawayapxi. Ukampis uywanakatakix janiw kuna manq’asiñas utjkanti sawayapxiwa. Yaqhipa jiliri kullaka jilanakatakix aka khunux janiw pachapankiti ukampis inas niyapun suma marachispa, kunatix  khunux Pachamama uraqirux lik’ichi.

Aka Departamento de La Paz  tuqinx kunayman suni uraqinaw khununtawayi. Khaysa suyu Pacajes tuqinx  yaqhip ayllunakanx  qhiphariri  illapurut (jueves) khunutapa  kurmurukama (sábado) yatiyapxi. Ukhamakipanx  jichha yurita  uywanaka jiwaräwayi sawayapxiwa. Ukatx khaysa suyu José Manuel Pando ukanx Catacora Municipio tuqinx ukhamarakikiw yaqhip ayllunakanx qarwa uywanaks jiwt’awayi sasinaw markachirinakax yatiyapxi. Kullaka Teodora Renjifo suyu Pacajes tuqinkirix sawayiwa; “ walpuni khununtawayxi, wali llakiwa uywanakas jiwawayxiwa. Nanakax  marka irpirinakarux yanap  mayipta”.